CUDP
CUDP དྷ་སྟོད་ཁོར་ཡུག་གཙང་བཟོའི་ལས་གཞི་ལོ་ངོ་ ༣༠ འཁོར་བའི་དུས་དྲན།
རྩོམ་པ་པོ། བསྟན་འཛིན་པ་སངས་ & Trine Brox
༢༠༢༤ ལོའི་ཟླ་༦ཚེས་༥ཉིན་ནི་འཛམ་གླིང་ཁོར་ཡུག་ཉིན་མོ་ཡིན་པ་དང་དེ་ནི་དྷ་སྟོད་ཁོར་ཡུག་གཙང་བཟོའི་ལས་གཞི་(CUDP – Clean Upper Dharamshala Programme)་ལག་བསྟར་བྱས་ནས་ལོ་ངོ་ ༣༠ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་ཞིག་ཡིན། ད་ལོའི་ཁོར་ཡུག་ཉིན་མོའི་བརྗོད་བྱ་གཙོ་བོ་ནི“ང་ཚོའི་ས་གཞི། ང་ཚོའི་འབྱུང་འགྱུར”ཞེས་ཡིན་པ་དང་། བརྗོད་བྱ་དེ་ནི་ ༡༩༩༤ ལོའི་ཟླ་༦ ཚེས་ ༥ ཉིན་དྷ་སྟོད་ཁོར་ཡུག་གཙང་བཟོའི་ལས་གཞི་ཐོག་མར་འཛུགས་་སྐབས་ཀྱི་མངོན་འདོད་དང་མཐུན་པས་གྲོང་སྡེའི་འབྱུང་འགྱུར་ཆེད་དུ་དམིགས་པ་ཞིག་ཡིན།
ཁོར་ཡུག་ཚན་པ་དེ་ནི་དྷ་ས་ས་གནས་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་གཞི་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ཚན་པ་དེའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་བཞི་ཡོད་པ་རྣམས་ནི།སྤྱི་ནོར་གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་རྟག་ཏུ་ཁོར་ཡུག་ཐོག་ཐུགས་འགན་ཆེན་པོ་བཞེས་ཀྱི་ཡོད་པས། དེའི་རྗེས་ས་སུ་འཇུག་རྒྱུ་དང་། ང་ཚོ་གནས་སའི་གྲོང་སྡེའི་ཁོར་ཡུག་ལ་འགན་འཁུར་བྱ་རྒྱུ་དང་དེའི་དྲིན་ཚོར་ལེགས་འབུལ་ཞུ་རྒྱུ་། དེ་བཞིན་གྲོང་སྡེའི་གད་སྙིགས་སྟངས་འཛིན་དང་དེའི་གནད་དོན་སེལ་ཐབས། རྗེས་འབྱོར་བ་ལོ་ན་བགྲེས་པ་དང་ཚེ་མཇུག་ཏུ་རང་ས་ནས་བྲོས་བྱོལ་དུ་ཡོང་བའི་ཡིག་རྨོངས་རྣམས་ལ་ལས་ཞུགས་ཀྱི་གོ་སྐབས་བསྐྲུན་རྒྱུ་བཅས་ཡིན།
དེ་མ་ཟད་ཁོར་ཡུག་ཚན་པ་དེའི་ནང་གི་ཤོག་བུ་བསྐྱར་བསྐྲུན་བཟོ་གྲྭ་དེ་ཡང་སྡེ་ཚན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད།དེ་ཡང་ཤོག་བུ་བསྐྱར་བསྐྲུན་བཟོ་གྲྭའི་ནང་ཆེད་ལས་པ་ལས་མི་ལྔ་ཡོད་པ་དང་འགན་འཛིན་གཅིག།དེ་བཞིན་ལྗང་མདོག་ཅེས་ས་པའི་ཚོང་ཁང་ཞིག་ཀྱང་ཡོད། དེ་ཡང་ཚོང་ཁང་དེའི་ལས་བྱ་གཙོ་བོ་ནི་བསྐྱར་བསྐྲུན་བྱས་པའི་ཤོག་བུའི་ཐོན་རྫས་དག་ཕྱིར་ཚོང་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པ་རེད།
གད་སྙིགས་རིམ་འཕར་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་རྒྱུ།
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལོར་༸རྒྱལ་བ་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་དྷ་སྟོད་ཕྱོགས་སུ་གནས་སྤོ་ཞུས་རྗེས།དྷ་སའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཁོར་ཡུག་དང་ཡུལ་ལྗོངས་ལ་འགྱུར་ལྡོག་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད། དེར་བརྟེན་ཡུལ་མི་ཚོའི་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་ཤུགས་ཆེ་སོང་སྟབས་མི་གྲངས་ཀྱང་སྔར་བའི་མང་བ་སོང་ཡོད་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༡ ལོའི་ནང་མི་གྲངས་ ༡༠༢༥༥ ཡོད། ལོ་ན་ལྔ་བཅུའི་རྗེས་ལ་མི་གྲངས་༥༣༥༤༣ ལ་འཕར་ཡོད།
དྷ་སར་གད་སྙིགས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་བསྟུད་མར་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བ་ཁག་ནི། ས་གནས་སུ་འབྱོར་འབྲིང་གྲལ་རིམ་བསྟུད་མར་འཕེལ་བ་དང་། མི་ཚོགས་ཀྱི་འཚང་ཐལ་དུ་སོང་བ།འཕྲོད་བསྟེན་ཆ་རྐྱེན་ཞན་པ།གཞི་རྩའི་གད་སྙིགས་སྟངས་འཛིན་ཐད་ཐབས་བྱུས་ཞན་པ། ཡུལ་སྐོར་བ་དེ་བས་མང་རུ་ཕྱིན་པ་དང་ཉེར་སྤྱོད་པ་ཡང་དེ་བས་མང་དུ་སོང་བ་ལ་སོགས་པས་གནད་དོན་ཛ་དྲག་ཏུ་ཕྱིན་ནས་དྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་ནས་ཉིན་ལྟར་གད་སྙིགས་ཏུན་ ༣༠ ཐོན་གྱི་ཡོད་པ་རེད།
དེ་བཞིན་གད་སྙིགས་ཀྱི་རིགས་ལ་ཡང་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་ཡོད་པ་དང་།ལྷག་པར་དུ་འགྱིག་ཤོག་དང་ཐུམ་བཞི་སོགས་རིམ་མང་ཐུམ་སྒྲིལ་དར་བ་དང་བསྟུན་ནས། ད་ལྟའི་ཆར་གད་སྙིགས་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་ཤིང་རྙོག་འཛིང་ཆེ་བས་དོ་དམ་ནུས་ལྡན་བྱེད་དཀའ་བར་གྱུར་ཡོད།
གད་སྙིགས་ལོ་རྒྱུས་།
རྒྱ་གར་གྲོང་སྡེ་ལས་ཁུངས་(MCD)་ལ་དྷ་ས་གྲོང་གི་ཁོར་ཡུག་དང་གད་སྙིགས་སྟངས་འཛིན་ཐོག་འགན་འཁྲི་ཡོད། འོན་ཀྱང་། CUDP་ཡིས་དྷ་སའི་གྲོང་ནང་གནད་འགག་གི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཡོད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༤ ལོ་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ལོའི་བར། CUDP་ཡིས་སྒོ་ནས་སྒོ་བར་གྱི་གད་སྙིགས་བསྡུ་རུབ་དང་ཁོར་ཡུག་འདུ་ཤེས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སོགས་རང་མོས་ཀྱིས་རིན་མེད་ཐོག་སྤེལ་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ལོ་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ལོའི་བར་དྷ་སྟོད་ཁོར་ཡུག་གཙང་བཟོའི་ལས་གཞི་དང་རྒྱ་གར་གྲོང་སྡེ་ལས་ཁུངས་ གཉིས་ཀྱིས་བཅའ་ཁྲིམས་འཕྲོད་བསྟེན་གན་རྒྱ་བཞག་ནས་འགན་ཁོངས་ཨང་དང་པོ་དང་།གཉིས་པ།གསུམ་པ་བཅས་ཀྱི་གད་སྙིགས་འདུ་རུབ་དང་སྟངས་འཛིན་བྱེད་་ཀྱི་ཡོད། ཁོང་ཚོས་ཁྲོམ་གཞུང་གཙང་ཕྱག་དང་སྒོ་འབྱེད་པའི་ས་འོག་ཆུ་ལམ་གཙང་སེལ་བྱེད་པ་མ་ཟད། སྒོ་ཁ་དང་ལམ་འགྲམ་ནས་གད་སྙིགས་བསྡུ་རུབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོ་ནས་གན་རྒྱ་དེ་མ་ཧ་རཤ་ཌའི་མངའ་སྡེའི་འབོམ་འབེལ་ནས་ཡོང་བའི་ཝི་ཤལ་སྲུང་སྐྱོང་དཔུང་སྡེར་སྤྲད་པ་རེད།
དེ་ལྟར་ཡིན་ནའང་CUDP་ཡིས་བོད་མི་སློབ་གྲྭ་དང་ཚོགས་པ་སྒྲིག་གཞི་མི་འདྲ་བ་དྲུག་ནས་ཁེ་གཉེར་རང་བཞིན་མིན་པའི་གད་སྙིགས་བསྡུ་རུབ་ཀྱི་ཞབས་ཞུ་མཁོ་འདོན་བྱ་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་MCD་ཡིས་ ༢༠༢༤ ལོའི་ཟླ་༤ པར་གད་སྙིགས་དོ་དམ་གྱི་འགན་འཁྲི་ཚང་མ་དངོས་སུ་རྩིས་ལེན་བདག་སྤྲོད་བྱས་པ་རེད། ཁོ་ཚོས་ཅི་ཕུའུ་རླངས་འཁོར་ལ་བརྟེན་ནས་ཉིན་རེར་ལམ་འགྲམ་ནས་གད་སྙིགས་བསྡུ་རུབ་ཐེངས་གཉིས་བྱས་རྗེས་སུ་དྷེར་(Sudher)་གྲོང་ཚོ་དང་ཐག་ཉེ་བའི་དྷ་ཤོད་སྤྱི་སྤྱོད་རླངས་འཁོར་ས་ཚིགས་ཉེ་འགྲམ་གྱི་གད་སྙིགས་ས་སྦས་གཏོང་ས་དེར་འཁྱེར་གྱི་ཡོད།
CUDP་མདུན་སྐྱོད་ཀྱི་བགྲོད་ལམ།
འབྱུང་འགྱུར་ལ་རྒྱང་ལྟ་བྱས་ན་CUDP་ཡིས་བྱེད་སྒོ་སྣ་ཚོགས་དང་དེ་བཞིན་རྩ་འཛུགས་གཞན་དག་དང་མཉམ་ལས་བྱས་ཏེ་དྷ་སའི་གྲོང་མི་དང་ཡུལ་སྐོར་བ་ཚོར་རི་རྩའི་ཁོར་ཡུག་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཟོག་རོའི་གནད་དོན་གྱི་སྣོད་བཅུད་ཚོར་སྐྱེན་རང་བཞིན་གྱི་ངོས་འཛིན་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུར་འབད་རྒྱུ་ཡིན།
གད་སྙིགས་གང་བྱུང་དུ་གཡུགས་པའི་རྩོད་ལེན།
གྲོང་སྡེ་འདིར་“བླ་ན་མེད་པའི་དྷ་ས།”ཞེས་འབོད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་།དེའི་བླ་ན་མེད་པའི་དགོན་པ་དང་།སྔོ་ཐིང་ཐིང་གི་ནགས་ཚལ།མི་རྣམས་ཧང་སངས་དགོས་པའི་རི་རྒྱུད་བཅས་ཀྱིས་སྐད་གྲགས་ཆོད་ཡོད། འོན་ཀྱང་མཛེས་པ་དེ་རིགས་ཡོངས་ཁྱབ་གད་སྙིགས་ཀྱིས་གཏོར་བརླག་གཏོང་ཉེན་ཆེ་བས། གད་སྙིགས་གང་བྱུང་དུ་གཡུག་པ་དང་ཁྲིམས་འགལ་གྱིས་གཡུག་པ་ནི་འདི་གའི་གནད་དོན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད།དེ་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་ས་གནས་གཞན་དང་འདྲ་ཡང་། བྱེད་སྟངས་འདི་དག་བལྟས་ཚོད་ཀྱིས་དཀའ་ངལ་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད།དེས་སྣོད་བཅུད་གཉིས་ཀའི་བདེ་ཐང་དང་། ནད་རིགས་དང་ཆུ་ལོག་སོགས་ཀྱང་འབྱུང་སྲིད་པའི་རྒྱུ་རུ་འགྲོ་ཉེན་ཆེ།
གཙང་བཟོའི་ལས་གཞི།
དྷ་སའི་CUDP་དང་མཉམ་དུ་Lha་རྩ་འཛུགས་དང་།བོད་ཀྱི་ལམ་ཁྲོམ་མཐུན་ཚོགས།བུད་མེད་མཐུན་ཚོགས་དང་དྷ་སའི་གད་སྙིགས་འཐབ་འཛིང་པ་བཅས་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་ཟླ་རེར་གཙང་བཤེར་གྱི་འགན་འཁུར་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེ་ཡང་རྒྱ་གར་གྲོང་སྡེ་ལས་ཁུངས་MCD་ཀྱིས་ཐུགས་འཁུར་བཞེས་བཞིན་པ་དེར་ཞབས་ཞུའི་ཁ་གསབ་ཅིག་ཅི་སྟེ་མིན་ལགས། གཙང་སེལ་ལས་དོན་ནི་གད་སྙིགས་གཙང་སེལ་བྱེད་པ་ཙམ་མིན་པར། མི་དམངས་ཀྱི་སེམས་ལ་སྐུལ་མ་གཏོང་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་དང་།སྡེ་ཁུལ་འཛུགས་ཐུབ་པ།ཁོར་ཡུག་འབག་བཙོག་གི་གནད་དོན་ཙམ་མ་ཟད།མི་གཞན་ལ་མིག་དཔེ་བཟང་པོ་ཞིག་སྟོན་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཡིན། འོན་ཀྱང་ཡང་ཡང་གཙང་སེལ་བྱས་པ་ཁོ་ནར་བརྟེན་ནས་ཁྲིམས་འགལ་ངང་གད་སྙིགས་འདོར་བ་དང་གང་བྱུང་དུ་གཡུགས་པའི་གནད་དོན། དེ་བཞིན་གནད་དོན་སྔོན་འགོག་དང་མངོན་གསལ་གྱིས་ཇེ་ཉུང་དུ་གཏོང་དཀའ་ཡང་། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ།མི་ཚང་མས་ངེས་པར་དུ་མཉམ་ལས་བྱས་ན་ད་གཟོད་གད་སྙིགས་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་ངལ་དེ་ཡོངས་སུ་སེལ་ཐུབ་པ་ཡིན།
ང་ཚོས་མཉམ་ལས་བྱས་ནས་དྷ་རམ་ས་ལའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ།
CUDP་ཡི་དམིགས་ཡུལ་ནི་འཛད་སྤྱོད་དང་།ཟོག་རོ།རྒྱུན་མཐུད་རང་བཞིན་བཅས་ལ་མུ་མཐུད་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས་ཟོག་རོའི་འདུ་ཤེས་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ་དང་འབྲེལ་ས་གནས་དེ་གའི་ཟོག་རོའི་ལག་ལེན་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་རྒྱུ་དེ་རེད། ང་ཚོས་ད་དུང་དབང་འཛིན་ལས་ཁུངས་དང་མཉམ་ལས་བྱས་ནས་གད་སྙིགས་དོ་དམ་གྱི་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་དང་ཞབས་ཞུ་ལེགས་བཅོས་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཐུན་མོང་ཐོག་འབད་བརྩོན་བྱས་ན་ང་ཚོས་ད་གཟོད་དྷ་སའི་ཁོར་ཡུག་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཐུབ། ང་ཚོས་དང་བླངས་པ་གདན་དྲངས་ནས་ང་ཚོའི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྣ་ཚོགས་ནང་ཞུགས་ཏེ་ང་ཚོའི་སྡེ་ཁུལ་དང་ཁོར་ཡུག་ལ་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐོན་རྒྱུར་རོགས་རམ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།